Rusiyada 325 il sonra eyni SSENARİ: Görün, o zaman üsyançılara nə olmuşdu...

Rusiyada 325 il sonra eyni SSENARİ: Görün, o zaman üsyançılara nə olmuşdu... - FOTO

15:51 - 25 İyun

Rusiyadakı qiyamla bağlı çıxış edən Milli Müdafiə Universitetinin rektoru prof. dr. Erhan Afyoncu ölkədə 325 il əvvəl oxşar çevriliş cəhdinin olduğunu bildirərək nəticələrini çatdırıb.

Dünən dünyanın gözü Vladimir Putinin başçılıq etdiyi Rusiyada idi. Rusiyada muzdlu bir qrup olan "Vaqner" silahlıları sərt bəyanat verərək üsyana başlayıb. 24 saat ərzində bir çox prosesin yaşandığı ölkədə təyyarə və vertolyotlar vurularkən, Rusiya ordusu "Vaqner" qüvvələrini bombalayıb.

Rusiyada baş verənləri yaxından izləyən Türkiyənin Milli Müdafiə Universitetinin rektoru Prof. Dr. Erhan Afyoncu “Sabah” qəzetində dərc olunan məqaləsində Rusiyada "Vaqner"dən qaynaqlanan çevriliş cəhdini və Rusiyanın bu istiqamətdəki təcrübələrini müzakirə edib. Rusiya tarixindən misallar çəkən Afyoncu ölkənin 325 il əvvəl Pyotr dövründə də oxşar ssenarinin yaşandığını bildirib.

Avropa.info Afyoncunun “Rusiyada 325 ildən sonra eyni üsyan ssenarisi” başlıqlı yazısının bir hissəsini təqdim edir:

"I Pyotr 1682-ci ildə, 10 yaşında taxta çıxdı. Lakin ögey bacısı Sofiya o dövrün daimi ordusu olan Strelitsə üsyana qalxanda o, həm fiziki, həm də əqli cəhətdən qüsurlu olan qardaşı İvanla taxt-tacı bölüşməli oldu. İvan birinci çar, Pyotr ikinci çar, Sofiya isə regent təyin edildi. Ölkəni idarə edən Sofiya Pyotr və anası Nataliyanı paytaxt yaxınlığındakı kəndə sürgün etdi.

Bu dövrdə Pyotr latın, alman və holland dillərini öyrəndi. Davamlı oxuyur. O, Rusiyaya gələn avropalılarla tanış olur və onların sivilizasiyasını öyrənir. Onun ən böyük həvəsi üzgüçülük idi. Uşaq ikən o, qayıqlardan ibarət donanma qurdu və onları Peresvavl gölündə manevr etdi.

1689-cu ildə Pyotrdan tamamilə xilas olmaq istəyən Sofiya və onun tərəfdarlarının sui-qəsdi uğursuzluğa düçar olduqdan sonra onun taxtındakı kölgə aradan qalxdı. Pyotr hakimiyyəti ələ keçirdi və bacısının hökmdarlığına son qoydu. O, Strelitsin öz güclərini məhdudlaşdırmasının qarşısını almaq üçün onların siyasi təsirini azaltdı. Moskvadakı qarnizonların bir hissəsini Kiyevə və başqa şəhərlərə köçürdü.

1697-ci ildə Pyotr 270 nəfərlik bir qrupla Avropaya qiyafəyə getdi. O, Hollandiya və İngiltərəni gəzdi. O, bir neçə ay Amsterdam və Zaandam tərsanələrində qaldı. O, burada fəhlə kimi işləyirdi. Avropada olduğu müddətdə gördüyü hər şeyi öyrəndi. Nümunə modelləri hazırlanmışdı. Cövdət Paşa Avropada qalmasını "Böyük Pyotr Avropanı görən, orada yaşayan, orada elm və elm öyrənən bir insan idi. İnsanlarımızın belə gəzib-görməyə imkanları olmadığı üçün bizim təcrübəmiz yox idi" sözləri ilə dəyərləndirir.

1698-ci ildə Sofiya, Pyotr Avropaya səfər edərkən qardaşını taxtdan salmaq üçün Strelitsi səfərbər etdi. Xəbəri eşidən Pyotr Rusiyaya qayıtdı. Minlərlə Strelitz öldürüldü və minlərlə insan deportasiya edildi. Üsyançı əsgərlərə xalqın gözü qarşısında ağır işgəncələr verilirdi. Pyotr 1702-ci ildə İsveçə qarşı başlayan Şimal müharibəsində Strelitsi canlandırdı. Strelitslər 1711-ci ildə Prut müharibəsində də iştirak etdi. Lakin 1720-ci ildən Strelitslər rus ordusuna qoşuldu və tarixdən tamamilə silindi".