Yeni pandemiya hansı ölkələrdə orataya çıxacaq? - Müalicəsi və peyvəndi olmayan iki təhlükəli virus...

16:31 - 29 Yanvar

Yeni növ koronovirus (COVID-19) pandemiyası hələ bitməyib. Bununla belə, elm adamları növbəti pandemiyanın küncdə gizləndiyindən və zərbə vurmağı gözlədiyindən narahatdırlar. Yoluxduğu insanların 75 faizini öldürən Ebola və Nipah virusları ən böyük iki təhlükə yaradır. Quş qripi, Krım-Konqo hemorragik qızdırması (KKKA) və vəba fürsət verildikdə dünyanı fəsad törədə biləcək digər təhlükələr sırasındadır. Mütəxəssislər bu xəstəliklərin hansı ölkələri epidemiyaya çevirib daha sonra dünyaya yayıla biləcəyini açıqlayıblar. Bəs, hansı epidemiya Türkiyəni təhdid edir?

Avropa.info xəbər verir ki, İngiltərədə yerləşən Böyük Britaniya Sağlamlıq Təhlükəsizliyi Agentliyi (UKHSA) epidemiyalara hazırlıqsız tutulmamaq üçün dünyada baş verən epidemiya təhlükələrini daim izləyir.

UKHSA-nın bu həftə yenilənən siyahısına ən qorxulu 15 yoluxucu xəstəlik daxildir. Alimlər bu xəstəlikləri yüksək nəticəli yoluxucu xəstəliklər (HCID) adlandırırlar. Siyahı məlumatları ölkələr üzrə bölür və həmin ölkələrdə insanda xəstəliyə yoluxma hallarının aşkar edilib-edilmədiyini göstərir.

Ebola və Nipah siyahıda ən təhlükəli epidemiyalar arasında liderlik edir.

Ebola Ebola virusunun yaratdığı viral xəstəlikdir. 75% hallarda ölümcül ola bilən xəstəliyin simptomlarına adətən qızdırma, yorğunluq, əzələ ağrısı, baş ağrısı, boğaz ağrısı və səpgi daxildir. Ebola virusu başqalarına xəstə olan və ya Eboladan ölmüş şəxsin qanı və ya bədən mayeləri və ya yoluxmuş əşyalar vasitəsilə yayıla bilər.

Hazırda Ebolaya qarşı xüsusi müalicə və ya peyvənd yoxdur. Ebola epidemiyaları tez-tez Afrikanın cənub-şərqində baş verib, lakin bu yaxınlarda dünyanın digər yerlərində də baş verib.

Ebola ilə oxşar ölüm dərəcəsinə malik olan Nipah virusu ilk növbədə heyvanlardan, xüsusilə yarasalardan insanlara ötürülür.

Virus həmçinin çirklənmiş qidalar vasitəsilə və ya birbaşa insandan insana keçə bilər. Nipah virusu infeksiyasının simptomlarına atəş, baş ağrısı, miyalji, başgicəllənmə və ürəkbulanma daxildir və virus beyin sapı ensefalitinə çevrilərək ölümə səbəb olur.

Ebola ilə olduğu kimi, Nipah virusunun müalicəsi və ya peyvəndi yoxdur.

Digər tərəfdən, Covid-19 epidemiyasının meydana gəldiyi yer olduğu düşünülən Çində, ümumiyyətlə quş qripi kimi tanınan quş qripi A-nın üç fərqli ştammı var: H5N1, H7N9 və H5N6.

Potensial dağıdıcı quş qripi epidemiyası ilə bağlı qorxular keçən həftə minklər arasında "həyəcanverici" epidemiyadan sonra artıb. Onilliklər ərzində elm adamları xəstəliyin növbəti pandemiyaya səbəb olduğunu düşünürdülər.

Mütəxəssislər bunun ölümcül quş qripi ştammının yoluxucu mövsümi qriplə birləşmə təhlükəsi ilə bağlı olduğunu bildiriblər.

H5N1 UKHSA-nın siyahısında Türkiyədə ən təhlükəli xəstəlik kimi görünür.

Quş qripi kimi də tanınan H5N1, ilk növbədə quşlara təsir edən, lakin insanları və digər heyvanları da yoluxdura bilən qrip A virusunun ştammıdır. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) Türkiyədə H5N1 virusuna yoluxma hallarının çox olduğunu bildirib.

2006-cı ildə Türkiyədə quşçuluq təsərrüfatlarında bir neçə H5N1 epidemiyası baş verib. Bu epidemiyalar 1 milyondan çox quşun məhv edilməsinə və təsirlənmiş ərazilərdə quşların hərəkətinə qadağa qoyulmasına səbəb olub. 2014-cü ilin yanvar ayında Türkiyədə H5N1-ə yoluxma halı qeydə alınıb və bu, 2011-ci ildən bəri Türkiyədə H5N1-ə ilk insan yoluxma hadisəsi olub.

2017-ci ildə ÜST bildirib ki, Türkiyə çöl quşlarında H5N8 quş qripi aşkar edib.

Digər tərəfdən, Türkiyə çöl quşlarında və ev quşlarında quş qripi hallarını bildirməyə davam edir, quşçuluq və quşçuluqla işləyən insanların infeksiyadan qorunmaq üçün tədbirlər görməsi xalq sağlamlığı üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.