Suriyalı adı açıqlanmayan bir rəsmi Qərb mediasına açıqlamasında Dəməşqli siyasətçilərin Azərbaycanın paytaxtı Bakıya səfəri çərçivəsində İsrail rəsmiləri ilə üç görüş keçirdiklərini təsdiqləyib.
Avropa.info xəbər verir ki, Əsəd rejiminin devrilməsindən sonra İsrail qüvvələrinin Suriyanın cənubuna daxil olma ehtimalının müzakirə olunduğu görüşlərdə Suriya prezidenti Əhməd əl Şaraa iştirak etməyib. Ancaq, Suriya xarici işlər naziri Əsəd Şeybaninin qatıldığı görüşlərdə, İsrail tərəfindən baş nazir Netenyahunun xüsusi təmçilsiçi ilə yanaşı kəşfiyyat bürokratları iştirak edib.
Suriya Prezident Administrasiyasından verilən məlumata görə, Əl-Şaraa iyulun 12-də Bakıda rəsmi səfəri çərçivəsində Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevlə görüşüb. Azərbaycan Türkiyə vasitəsilə Suriyaya qaz ixracına başlayacağını açıqlayıb.
Adı açıqlanmayan Dəməşq rəsmisinin AFP-yə bildirdiyinə görə, Bakı danışıqlarında İsrailin son 7 ayda işğal etdiyi ərazilər əsas müzakirə mövzusu olub. Dəməşq rəsmi olaraq birbaşa danışıqlar barədə bəyanat yaymasa da, İsraillə dolayı danışıqların aparıldığını etiraf edib. Bu danışıqlar keçən ilin sonlarında Suriyanın hərbi arsenalına yüzlərlə hücumlar təşkil edərək ölkənin cənubunu işğal edən İsraillə artan gərginliyi cilovlamaq məqsədi daşıyır.
Dəməşq İsraillə dolayı danışıqların məqsədini hərbi əməliyyatların dayandırılması və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) qüvvələrinin nəzarəti altında iki tərəf arasında silahsızlaşdırılmış zonaya nəzarət etmək məqsədi ilə 1974-cü il Müqaviləyə qayıtmaq ilə əlaqələndirir.
İki ölkə arasındakı Bakı danışıqları ilə bağlı ərəb mediasına danışan mənbələr isə mövqelər arasında “böyük uçurum” olduğunu və İsrailin dərin normallaşmaya getmək istəmədiyini bildirir. Dəməşq tərəfi İsrailin son 7 ayda işğal etdiyi ərazilərlə yanaşı, Colan təpələrindən də çəkilməsini tələb edir. İsrail isə Colan təpələri ilə yanaşı, son 7 ayda işğal etdiyi bəzi ərazilərdən, o cümlədən Şeyx dağları və daha 9 bölgədən çıxmaq tələblərini rədd edir.
Eyni mənbələr, İsrailin Suriyanın normallaşmanın “qismən” dərəcədə məhdudlaşdırılması və Bəşər Əsəd rejiminin devrilməsindən sonra işğal etdiyi ərazilərdən çəkilmə ilə məhdudlaşması ilə bağlı mövqeyini rədd etdiyini və bu ərazilərin böyük bir hissəsini saxlamaq müqabilində daha da normallaşmaya çalışdığını bildirib. Mənbələr İsrailin Şeyx dağları və şərq Colan təpələrində işğal etdiyi 9 ərazini saxlamaqda israrlı olduğunu vurğulayıb.
İsrail bir neçə suriyalı tərəfin Qolan təpələrində yəhudi yaşayış məntəqələrinə hücum etmək niyyətində olduğuna dair məlumatlara malik olduğunu iddia edib. O, iddia edib ki, bu məlumat İsrail ordusu tərəfindən son həftələrdə Suriyanın daxili bölgələrində həyata keçirilən həbslər ilə təsdiqlənib və İrana bağlı silahlı birləşmələrin üzvləri Suriyanın cənubunda fəaliyyət göstərən cihadçı qruplarla əməkdaşlıq edərək yaşayış məntəqələrinə hücumlar planlaşdırdıqlarını etiraf ediblər.
İsrail mənbələri isə təsdiqləyirlər ki, Suriya hökuməti hazırda İsraillə “təcavüzün qarşılıqlı dayandırılmasına” zəmanət verən təhlükəsizlik sazişində maraqlıdır. Lakin İsrail, hətta münasibətlərin müəyyən qədər normallaşması ilə bağlı olsa belə, geri çəkilməyi rədd edir. İsrail ordusu Suriya ilə “yeni təhlükəsizlik doktrinası” hazırlayıb və bu doktrinada üç zona nəzərdə tutulur: birincisi İsrail Colan təpələrində böyük hərbi qüvvə və ağır istehkamlar yerləşdirəcək; ikincisi, sərhəd boyu 3-5 kilometr enində təhlükəsizlik zolağının yaradılması, bu zonada silahlı şəxslərin olması qadağandır; üçüncüsü, Dəməşqdən cənuba və cənub-qərbə qədər uzanan hərbsizləşdirilmiş zona.
Bu “təhlükəsizlik zonası” daxilində 9 möhkəmləndirilmiş hərbi baza quran İsrail bu bazaların daimi olmasını israr edir. Suriya tərəfi isə bu tələbləri qəti şəkildə rədd edir.
Avropa.info Analitik Qrupu