Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin (MAQATE) rəhbəri Rafael Mariano Qrossi ABŞ-ın hücumlarından sonra İranda vəziyyətin “daha ciddiləşdiyini” deyib və “nüvə silahlarının yayılmaması rejimi”nin çökə biləcəyi ilə bağlı xəbərdarlıq edib.
Avropa.info-nun məlumatına görə Qrossi ABŞ-ın İrana hava zərbələri endirməsindən sonra toplanan Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının (BMT TŞ) iclasında onlayn olaraq iştirak edib və gündəmlə bağlı qiymətləndirmələr edib.
Qrossi yarım əsrdən artıqdır ki, beynəlxalq təhlükəsizliyə dəstək verən “Nüvə Silahlarının Yayılmaması Müqaviləsi”nin təhlükə altında olduğunu və ABŞ-ın hücumları ilə İrandakı hadisələrin daha da ciddiləşdiyini bildirib.
Qrossi dialoq və diplomatiyaya qayıtmaq üçün fürsət pəncərəsinin olduğunu deyib və əlavə edib: “Bu pəncərə bağlanarsa, zorakılıq və dağıntılar ağlasığmaz səviyyələrə çata bilər və bildiyimiz kimi qlobal silahların yayılmaması rejimi çökə bilər”.
Qrossi danışıqlar masasına qayıtmaq çağırışını təkrarlayaraq, “Biz NPT müfəttişləri olan MAQATE müfəttişlərinə İrandakı nüvə obyektlərinə qayıtmağa və bütün ehtiyatı, o cümlədən 60 faiz zənginləşdirilmiş 400 kiloqram uranı yoxlamağa icazə verməliyik” deyib.
Qrossi qeyd edib ki, faktların yerində müəyyən edilməsi istənilən razılaşma və razılaşmaların əldə edilməsi üçün ilkin şərtdir və bu, MAQATE-nin nəzarəti ilə həyata keçirilə bilər.
ABŞ-ın hücumlarından sonra İrandakı nüvə obyektlərinin vəziyyəti ilə bağlı məlumat verən Qrossi, Tehranın uranın yüzdə 60-a qədər zənginləşdirildiyi əsas obyekti olan Fordo nüvə obyektində kraterin göründüyünü, ABŞ-ın bunkerləri məhv edən sursatlardan istifadə etdiyini ifadə etdi.
“Heç kim Fordodakı yeraltı obyektə dəyən ziyanı qiymətləndirmək iqtidarında deyil”
“Hazırda heç kim, o cümlədən MAQATE Fordodakı obyektin yeraltı hissəsinə dəyən ziyanı qiymətləndirmək iqtidarında deyil”, – Qrossi bildirib.
Gecə saatlarında İsfahan nüvə obyektindəki digər binaların vurulduğunu və ABŞ-ın hücumda qanadlı raketlərdən istifadə etdiyini bildirən Qrossi, “Təsirlənən strukturlar arasında uranın çevrilmə prosesi ilə bağlı bəzi binalar var. Bu obyektdə zənginləşdirilmiş materialların saxlanması üçün istifadə edilən tunellərin girişlərinin də vurulduğu görünür” dedi.
Natanzdakı obyektin də vurulduğunu deyən Qrossi, üç obyektin ətrafında radiasiya səviyyəsində artım olmadığını qeyd edib .
Nüvə obyektlərinə hücum edilməməsi lazım olduğuna işarə edən MAQATE direktoru bu cür hərəkətlərin hücuma məruz qalan dövlətin hüdudları daxilində və xaricində radioaktiv sızmalara səbəb ola biləcəyinə diqqət çəkib.
Qrossi vurğulayıb ki, hərbi gərginliyin artması insan həyatını təhdid edir və uzunmüddətli perspektivdə İranın nüvə silahı əldə etməməsini təmin edəcək diplomatik həlli gecikdirir.
Qrossi MAQATE-nin münaqişənin sona çatması üçün üzərinə düşəni etməyə hazır olduğunu bildirib və əlavə edib: “Dünyanın daha çox ölkəsində daha çox nüvə silahının olması təhlükəsizliyimizi artırmayacaq”.