Türkiyənin Şanlıurfa şəhərində yerləşən və dünyanın ən qədim arxeoloji abidələrindən sayılan Karahantəpə – Neolit dövrü məkanı qoruyucu dam örtüyü ilə təchiz ediləcək. Bu layihə, Türkiyə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilən və ölkə boyunca qazıntı və bərpa işlərini bütün fəsillər ərzində davam etdirməyi hədəfləyən “Gələcək üçün İrs” proqramı çərçivəsində icra olunur. Son dam örtüyü təşəbbüsü Karahantəpənin minilliklər boyu qorunub saxlanılmış irsini mühafizə edəcək və onun gələcək nəsillərə ötürülməsini təmin edəcək.
Avropa.info-nun məlumatına görə, təxminən 5 min kvadratmetr sahəni əhatə edəcək bu dam örtüyü tarixi məkanı təbii təsirlərdən qorumaq üçün nəzərdə tutulub. Dalğavari forması relyeflə üzvi harmoniya yaradır və eyni zamanda açıq sahələr sayəsində təbii ventilyasiya təmin edərək daxili mühiti daha komfortlu edir. Modul konstruksiya isə ərazinin orijinal strukturuna toxunmadan, dayaqların sayını minimuma endirməklə estetik və funksional tarazlığı qoruyacaq. Bundan əlavə, bu dizayn gələcəkdə aparılacaq yeni qazıntılara uyğun genişləndirmə və adaptasiya imkanları yaradacaq.
Qədim sivilizasiyaların sirli dünyasına səyahət
Eramızdan əvvəl IX minilliyə aid olan Karahantəpə, Türkiyənin mədəni irsinin davamlılığını təmin edən ən mühüm arxeoloji layihələrindən biri – Taş Tepeler (Daş Təpələr) çərçivəsində tədqiq olunur. Taş Tepeler, Şanlıurfa və ətraf bölgələri əhatə edən, Neolit dövründə böyük icmaların daimi məskən saldığı və xüsusi məqsədlərlə monumental tikililər inşa etdiyi bir ərazini ifadə edir. Bu bölgəyə Göbeklitəpə və Karahantəpə kimi dünya miqyasında məşhur olan abidələrlə yanaşı, Sayburç, Sefertəpə, Harbetsuvan Təpəsi, Gürcütəpə, Çakmaktəpə, Medik, Qurdtəpəsi, Taşlıtəpə, Ayanlar, Yoğunburç və Yeni Məhəllə kimi bir çox arxeoloji məkanlar da daxildir. Hazırda layihə çərçivəsində bu ərazilərdən doqquzunda qazıntı işləri davam etdirilir.
Karahantəpədə, səthdə görünən yüzlərlə dik daşın olduğu ərazidə aparılan tədqiqatlar mühüm arxeoloji kəşflərlə nəticələnib. Burada insan və heyvan fiqurları ilə bəzədilmiş ictimai binalar, eləcə də Göbeklitəpədəki monumental quruluşlarla oxşarlıq təşkil edən abidələr aşkarlanıb. Ən son tapıntılardan biri isə ötən yay aşkar edilən hərəkət halında təsvir olunmuş vəhşi uzunqulaq oyma relyefi olub. Bu cür qeyri-adi kəşflər sayəsində Karahantəpə, 2023-cü ildə Çində keçirilən Şanxay Arxeologiya Forumunda dünyanın ən mühüm doqquz “Sahə Tədqiqatı və Araşdırma” layihəsindən biri seçilib.
