08 - 07 - 2025
  • Haqqımızda
  • Reklam
  • Media otağı
  • Əlaqə
  • Köhnə versiya
Avropa.info
Advertisement
  • Ana Səhifə
  • Gündəm
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Siyasət
  • Ölkə
  • Dünya
  • Araşdırma
  • İdman
  • Kriminal
No Result
View All Result
  • Ana Səhifə
  • Gündəm
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Siyasət
  • Ölkə
  • Dünya
  • Araşdırma
  • İdman
  • Kriminal
Avropa.info
No Result
View All Result
Ana səhifə Cəmiyyət

Quru sərhədlər niyə bağlıdır? – Rəsmi və qeyri-rəsmi versiyalar

Noyabr 28, 2024
Cəmiyyət
A A

 

Bir neçə ildir bu mövzu ölkəmizdə aktualdır, vaxtaşırı gündəmi zəbt edir. Koronavirus pandemiyası rəsmən başa çatandan sonra Azərbaycanın quru sərhədlərinin bağlı qalmasına dövlət rəhbərliyi səviyyəsində münasibət bildirilib, amma izahata qane olmayanlar da var.

Ona görə də vaxtaşırı deputatlar da, başqa məmurlar da şiddətlənən müvafiq tənqidlərə görə sərhədlərin bağlı saxlanılmasınin zəruriliyini əsaslandırmağa çalışırlar. Bu günlərdə deputat Zahid Oruc da parlamentdə bu səpkidə fikir bildirib.

Bu, birmənalıdır: Azərbaycan dövlətinin öz qonşuları ilə quru sərhədləri bağlı saxlaması səbəbsiz deyil. Heç bir dövlət məcbur olmadıqca, durduq yerdə belə bir tədbirə əl atmaz.

Böyük ehtimalla bu “bağlı sərhədlər” taktiki tədbir deyil, strateji xəttdir və bunun bir yox, bir neçə səbəbi var, sadəcə, bir-ikisi açıqlanmır.

Rəsmi mövqe bundan ibarətdir ki, Azərbaycanın qonşuluğundakı iki böyük dövlət müharibə vəziyyətindədir, ona görə də ölkəmizə kütləvi qaçqın axını ola bilər.

Hər kəsə məlumdur ki, Rusiya 2 il 9 aydır ki, Ukraynada son 80 illik tarixinin ən qanlı, ən şiddətli müharibəsini aparır, ABŞ və Avropanın qüdrətli ölkələri üz-üzədir.

İran hər saat ABŞ və İsrail tərəfindən vurula və bu, onun onsuz da başqa dövlətlərin (Yəmən, Suriya, Livan, İsrail) ərazisində apardığı müharibəni yeni zəminə keçirə bilər.

Müharibə isə qaçqınlar ordusu deməkdir. Məsələn, Rusiyanın hücumu ilə bağlı 4 milyondan çox ukraynalı qaçqın Avropaya sığınıb. Ukraynanın Kurska hücumu da rusların öz yaşayış yerlərini tərk etməsinə səbəb olub, ancaq onlar hazırda qaçqın yox, məcburi köçkün statusundadırlar, öz ölkələrindədirlər.

Rusiya böyük dövlət, ucsuz-bucaqsız ölkə olduğundan milyonlarla didərginini öz ərazisində yerləşdirməyə qadirdir və onlar kütləvi şəkildə Azərbaycana keçəsi deyillər. Bununla belə, müharibənin cəbhə xətləri Rusiyanın içərilərinə doğru irəliləsə, Avropa və Rusiya bir-birinə qarşı nüvə silahı işlətsələr, Azərbaycana yüz minlərlə qaçqın gələ bilər. Bunlar illərdir Rusiyada yaşayan, RF vətəndaşlıqları olan azərbaycanlılardır. Onların çoxunun üz tutacağı yeganə ölkə Azərbaycandır.

İrana gəlincə, İran da balaca ölkə deyil. O da müharibədən qaçanlarını öz ucqarlarında, hərbi əməliyyatlardan min kilometr aralıda yerləşdirə bilər. Ancaq yenə də İranın böyük hücuma, işğala məruz qalacağı halda bu ölkədən yüz minlərlə insan, xüsusilə də Fars körfəzinə yaxın ərazilərdə yaşayan Qaşqay türkləri məhz Azərbaycana sığınmaq üçün sərhəd qapılarımıza gələ bilər. Nəzərə alaq ki, Azərbaycan Respublikası illər öncə 50 milyon soydaşımızın vətəni, dövləti elan edilib.

Bu baxımdan müharibə panikası ilə bağlı ölkəmizə qaçqın kütlələrin axışması ehtimalı hər zaman var.

Ancaq Rusiya, İran, Gürcüstan, eləcə də Türkiyə (Naxçıvandan və Gürcüstan vasitəsilə) sərhədlərimizin bağlı saxlanmasının səbəblərinə dair bir neçə alternativ versiya da mövcuddur.

Bunlardan biri iqtisadi məsələdir. Məlumdur ki, pandemiyadan öncə, 2015-2019-cu illərdə rekord sayda azərbaycanlı qonşu ölkələrə keçir, oradan da dünyanın başqa yerlərinə səfərlər edirdilər. Bu insanlar özləri ilə külli miqdarda valyuta aparırdılar və ölkəmizdə nağd valyutaya tələbatı artırırdılar. Hər gün Türkiyəyə gedən avtobuslar Gəncə-Yevlax və ya Bakı-Sumqayıt arasında işləyən avtobuslardan daha intensiv olmuşdu. Ziyarət və müalicə üçün İrana keçənlərin sayı-hesabı yox idi. Rusiya və Gürcüstan isə sərhədyanı rayonların əhalisi üçün əsas alış-veriş məkanydı.

Hazırda isə insanlar yalnız zəruri hallarda təyyarə ilə xarici ölkələrə gedirlər, məcbur olmadıqca sərhədi adlamırlar. Çünki xərci böyükdür. Bu qədər böyük xərc çəkərək istirahətə, səyahətə, ticarətə getmək artıq çoxları üçün sərfəli deyil. Eyni zamanda bu, ölkəmizdə dolların kursunun sabit saxlanmasına, inflyasiyanın bəlli bir nöqtədə cilovlanmasına rəvac verir.

Daha bir məsələ ölkənin daxili təhlükəsizliyi ilə bağlıdır. Pandemiya ilə eyni zamanda gedən prosesləri xatırlayaq: 44 günlük müharibə, onun nəticələrindən narazı qalan bəzi qonşular, Azərbaycanın daxilini qarışdırmaqla hədələyən dairələr.

Belə bir versiya var ki, Azərbaycanın quru sərhədlərindən kütləvi şəkildə ölkəmizə keçən 5-ci kolon mənsubları burada ölkədaxili siyasi sabitliyi poza, ölkədə onsuz da mövcud olan silahdaşları ilə birləşərək iğtişaşlar törədə bilərdilər və hesab olunur ki, bu təhlükə hələ keçməyib. Ayrıca, sərhədlərin bağlı olması narkotik tranzitini də minimuma endirib.

Daha bir versiya isə hakim dairələrin və onların biznes strukturlarına sahib olan yaxınlarının sərhədlərin bağlanmasından çoxlu pul qazanması ilə bağlıdır. Ancaq bu, zəif versiyadır. Ölkə iqtisadiyyatının aparıcı sferaları onsuz da çox pul qazananların inhisarındadır və çox pul qazanmaq üçün bu cür üsullara əl atmağa ehtiyac yoxdur. Yaranmış fürsətdən yararlanmaq təşəbbüsləri isə həmişə olub, olacaq.

Beləliklə, bu məsələnin nə qədər uzanacağını demək çətindir. Sərhədlərin açıq olmasının turizm sektoru üçün əlverişli olması prizmasından yanaşsaq, əminliklə demək olar ki, bu halda ölkə daha artıq, hətta bir neçə qat çox pul qazana bilərdi. Təkcə İrandan hər ay ölkəmizə on minlərlə turist gəlirdi.

Ancaq vəziyyət belədir. Hələlik bu cür olması məsləhətdir. Görək, sonrası necə olur. Əl-əlbət, bir gün dörd tərəfə yollar açılacaq

Xalid Kazimli

Əvvəlki Yazı

Pezeşkian oğlunu müşavir təyin etdi

Növbəti Yazı

Veteran pulu minimum bu qədər olacaq?

XƏBƏR LENTİ

İstanbulda metrobüs yanğın baş verib -Fotolar

İstanbulda metrobüs yanğın baş verib -Fotolar

07 İyul 2025 / 19:55
14
Peskov: “Vəziyyət sürətlə gərginləşir. Gözlənilməzlik zirvəsindədir”

Peskov: “Rusiyalı diplomatlar Azərbaycan tərəfi ilə daim əlaqə saxlayır”

07 İyul 2025 / 15:34
15
Türkiyə Antalyada tarixi sualtı kəşfini açıqladı

Türkiyə Antalyada tarixi sualtı kəşfini açıqladı

07 İyul 2025 / 13:34
4
Keçmiş hökumət sədri Tornike Rijvadze özünə qəsd edib

Keçmiş hökumət sədri Tornike Rijvadze özünə qəsd edib

07 İyul 2025 / 12:49
17
Nazir Fidan: İsrailin təcavüzü nəzarət altına alınmasa, onun nəticələri qlobal miqyasda hiss olunacaq

Nazir Fidan: İsrailin təcavüzü nəzarət altına alınmasa, onun nəticələri qlobal miqyasda hiss olunacaq

07 İyul 2025 / 12:27
16
Azərbaycan və Özbəkistan dünya çempionatına birgə ev sahibliyi etmək üçün müraciət ediblər

Azərbaycan və Özbəkistan dünya çempionatına birgə ev sahibliyi etmək üçün müraciət ediblər

07 İyul 2025 / 12:09
9
Baş DYP idarəsi radarlarla bağlı müraciət yaydı

Baş DYP idarəsi radarlarla bağlı müraciət yaydı

07 İyul 2025 / 12:01
1
Zəhərli göbələk tərəfindən qətl: Erin Patterson günahkar bilindi

Zəhərli göbələk tərəfindən qətl: Erin Patterson günahkar bilindi

07 İyul 2025 / 9:49
2
Türkiyədən acı xəbər: Şəhid sayı 12-yə yüksəldi

Türkiyədən acı xəbər: Şəhid sayı 12-yə yüksəldi

07 İyul 2025 / 9:41
23
BRİKS sammitinin birgə bəyanatı: İsraili Fələstin torpaqlarından çəkilməyə çağırıb

BRİKS sammitinin birgə bəyanatı: İsraili Fələstin torpaqlarından çəkilməyə çağırıb

07 İyul 2025 / 8:35
6
İsrail Husilərə qarşı “Qara Bayraq” əməliyyatına başladı

İsrail Husilərə qarşı “Qara Bayraq” əməliyyatına başladı

07 İyul 2025 / 8:14
50
Fələstin İsrailin Əl-Əqsa məscidinə basqınlarının artacağı ilə bağlı xəbərdarlıq edib

Fələstin İsrailin Əl-Əqsa məscidinə basqınlarının artacağı ilə bağlı xəbərdarlıq edib

07 İyul 2025 / 8:01
34
Tramp ikinci müddətində üçüncü dəfə Netanyahuya ev sahibliyi edəcək

Tramp ikinci müddətində üçüncü dəfə Netanyahuya ev sahibliyi edəcək

07 İyul 2025 / 7:47
38
Suriya hakimiyyətində yeni sima: Əhməd əl-Dalati kimdir?

Suriya hakimiyyətində yeni sima: Əhməd əl-Dalati kimdir?

06 İyul 2025 / 8:21
33
Trampla hər danışıqdan sonra Putinin iştahı artır: “Bir nəfər dövlət mexanizmlərini dağıda bilərmiş”

Trampla hər danışıqdan sonra Putinin iştahı artır: “Bir nəfər dövlət mexanizmlərini dağıda bilərmiş”

05 İyul 2025 / 22:40
147
Ələt – Culfa dəmir yolunun tikintisində Azərbaycan Cümhuriyyəti hökumətinin fəaliyyəti

Bir yol, üç mühüm MƏRHƏLƏ: Zəngəzur dəhlizinin geosiyasi ƏHƏMİYYƏTİ

05 İyul 2025 / 22:29
5
Kür çayında katerlər toqquşdu – Yaralılar var – YENİLƏNİB

Kür çayında katerlər toqquşdu – Yaralılar var – YENİLƏNİB

05 İyul 2025 / 18:25
3
Prezident İlham Əliyev İƏT-in Xankəndi Zirvə görüşündən sosial şəbəkədə paylaşım edib – VİDEO

Prezident İlham Əliyev İƏT-in Xankəndi Zirvə görüşündən sosial şəbəkədə paylaşım edib – VİDEO

04 İyul 2025 / 22:49
5
Xankəndidə İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü keçirilib, İlham Əliyev çıxış edib

Xankəndidə İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü keçirilib, İlham Əliyev çıxış edib

04 İyul 2025 / 22:16
4
Xankəndidə TARİXİ ANLAR – Liderlər arasında səmimi söhbət

Xankəndidə TARİXİ ANLAR – Liderlər arasında səmimi söhbət

04 İyul 2025 / 20:19
3
Şuşada rəsmi nahar- FOTO

Şuşada rəsmi nahar- FOTO

04 İyul 2025 / 19:42
2
İlham Əliyev Xankəndidə Rəcəb Tayyib Ərdoğanla görüşüb

İlham Əliyev Xankəndidə Rəcəb Tayyib Ərdoğanla görüşüb

04 İyul 2025 / 18:52
3
İlham Əliyevlə Pezeşkianın görüşü keçirildi – FOTO -YENİLƏNİB

İlham Əliyevlə Pezeşkianın görüşü keçirildi – FOTO -YENİLƏNİB

04 İyul 2025 / 18:50
2
“Rəqəmsal dövrdə uşaq və yeniyetmələr: Zərərli vərdişlər və çıxş yolları” adlı videoslayd təqdim edilib

“Rəqəmsal dövrdə uşaq və yeniyetmələr: Zərərli vərdişlər və çıxş yolları” adlı videoslayd təqdim edilib

04 İyul 2025 / 15:45
18
Pezeşkian Azərbaycana səfərə gəlib

Pezeşkian Azərbaycana səfərə gəlib

04 İyul 2025 / 10:15
5
Ərdoğan Xankəndinə yola düşdü

Ərdoğan Xankəndinə yola düşdü

04 İyul 2025 / 10:11
3
Parlamentdə ŞOK OLAY: 100-dən çox millət vəkili və əməkdaş xəstəxanalıq oldu

Parlamentdə ŞOK OLAY: 100-dən çox millət vəkili və əməkdaş xəstəxanalıq oldu

04 İyul 2025 / 10:07
6
Suriyada inqilabi yenilik – Dövlət gerbi dəyişdirildi

Suriyada inqilabi yenilik – Dövlət gerbi dəyişdirildi

04 İyul 2025 / 9:54
4
Tramp elan edəcək: Atəşkəsin açıqlanacağı tarix bəlli oldu

Tramp elan edəcək: Atəşkəsin açıqlanacağı tarix bəlli oldu

04 İyul 2025 / 9:48
3
Baş nazir imzaladı: Bu şəxslərə 6 min manat ödəniləcək

Baş nazir imzaladı: Bu şəxslərə 6 min manat ödəniləcək

04 İyul 2025 / 9:40
3
Avropa.info saytı gündəlik bülletenlər vasitəsi ilə siyasət, iqtisadiyyat, cəmiyyət, idman, mədəniyyət sahələri üzrə ölkədə və dünyada baş verən ən vacib hadisələri öz oxucularına operativ şəkildə çatdırır.
Direktor: Ruslan Bəşirli
Tel: 050 291 24 88
Baş redaktor: Şirvani Hümmətoğlu
Tel: 050 851 90 51
E-mail: avropainfo528@gmail.com
Ünvan: Bakı şəhəri, Akademik Həsən Əliyev küçəsi 96

AVROPA.İNFO © 2024 - Bütün hüquqları qorunur.

No Result
View All Result
  • Gündəm
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Siyasət
  • Ölkə
  • Dünya
  • Araşdırma
  • İdman
  • Kriminal
  • Köhnə versiya

AVROPA.İNFO © 2024 - Bütün hüquqları qorunur.