12 - 07 - 2025
  • Haqqımızda
  • Reklam
  • Media otağı
  • Əlaqə
  • Köhnə versiya
Avropa.info
Advertisement
  • Ana Səhifə
  • Gündəm
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Siyasət
  • Ölkə
  • Dünya
  • Araşdırma
  • İdman
  • Kriminal
No Result
View All Result
  • Ana Səhifə
  • Gündəm
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Siyasət
  • Ölkə
  • Dünya
  • Araşdırma
  • İdman
  • Kriminal
Avropa.info
No Result
View All Result
Ana səhifə Cəmiyyət

Quru sərhədlər niyə bağlıdır? – Rəsmi və qeyri-rəsmi versiyalar

Noyabr 28, 2024
Cəmiyyət
A A

 

Bir neçə ildir bu mövzu ölkəmizdə aktualdır, vaxtaşırı gündəmi zəbt edir. Koronavirus pandemiyası rəsmən başa çatandan sonra Azərbaycanın quru sərhədlərinin bağlı qalmasına dövlət rəhbərliyi səviyyəsində münasibət bildirilib, amma izahata qane olmayanlar da var.

Ona görə də vaxtaşırı deputatlar da, başqa məmurlar da şiddətlənən müvafiq tənqidlərə görə sərhədlərin bağlı saxlanılmasınin zəruriliyini əsaslandırmağa çalışırlar. Bu günlərdə deputat Zahid Oruc da parlamentdə bu səpkidə fikir bildirib.

Bu, birmənalıdır: Azərbaycan dövlətinin öz qonşuları ilə quru sərhədləri bağlı saxlaması səbəbsiz deyil. Heç bir dövlət məcbur olmadıqca, durduq yerdə belə bir tədbirə əl atmaz.

Böyük ehtimalla bu “bağlı sərhədlər” taktiki tədbir deyil, strateji xəttdir və bunun bir yox, bir neçə səbəbi var, sadəcə, bir-ikisi açıqlanmır.

Rəsmi mövqe bundan ibarətdir ki, Azərbaycanın qonşuluğundakı iki böyük dövlət müharibə vəziyyətindədir, ona görə də ölkəmizə kütləvi qaçqın axını ola bilər.

Hər kəsə məlumdur ki, Rusiya 2 il 9 aydır ki, Ukraynada son 80 illik tarixinin ən qanlı, ən şiddətli müharibəsini aparır, ABŞ və Avropanın qüdrətli ölkələri üz-üzədir.

İran hər saat ABŞ və İsrail tərəfindən vurula və bu, onun onsuz da başqa dövlətlərin (Yəmən, Suriya, Livan, İsrail) ərazisində apardığı müharibəni yeni zəminə keçirə bilər.

Müharibə isə qaçqınlar ordusu deməkdir. Məsələn, Rusiyanın hücumu ilə bağlı 4 milyondan çox ukraynalı qaçqın Avropaya sığınıb. Ukraynanın Kurska hücumu da rusların öz yaşayış yerlərini tərk etməsinə səbəb olub, ancaq onlar hazırda qaçqın yox, məcburi köçkün statusundadırlar, öz ölkələrindədirlər.

Rusiya böyük dövlət, ucsuz-bucaqsız ölkə olduğundan milyonlarla didərginini öz ərazisində yerləşdirməyə qadirdir və onlar kütləvi şəkildə Azərbaycana keçəsi deyillər. Bununla belə, müharibənin cəbhə xətləri Rusiyanın içərilərinə doğru irəliləsə, Avropa və Rusiya bir-birinə qarşı nüvə silahı işlətsələr, Azərbaycana yüz minlərlə qaçqın gələ bilər. Bunlar illərdir Rusiyada yaşayan, RF vətəndaşlıqları olan azərbaycanlılardır. Onların çoxunun üz tutacağı yeganə ölkə Azərbaycandır.

İrana gəlincə, İran da balaca ölkə deyil. O da müharibədən qaçanlarını öz ucqarlarında, hərbi əməliyyatlardan min kilometr aralıda yerləşdirə bilər. Ancaq yenə də İranın böyük hücuma, işğala məruz qalacağı halda bu ölkədən yüz minlərlə insan, xüsusilə də Fars körfəzinə yaxın ərazilərdə yaşayan Qaşqay türkləri məhz Azərbaycana sığınmaq üçün sərhəd qapılarımıza gələ bilər. Nəzərə alaq ki, Azərbaycan Respublikası illər öncə 50 milyon soydaşımızın vətəni, dövləti elan edilib.

Bu baxımdan müharibə panikası ilə bağlı ölkəmizə qaçqın kütlələrin axışması ehtimalı hər zaman var.

Ancaq Rusiya, İran, Gürcüstan, eləcə də Türkiyə (Naxçıvandan və Gürcüstan vasitəsilə) sərhədlərimizin bağlı saxlanmasının səbəblərinə dair bir neçə alternativ versiya da mövcuddur.

Bunlardan biri iqtisadi məsələdir. Məlumdur ki, pandemiyadan öncə, 2015-2019-cu illərdə rekord sayda azərbaycanlı qonşu ölkələrə keçir, oradan da dünyanın başqa yerlərinə səfərlər edirdilər. Bu insanlar özləri ilə külli miqdarda valyuta aparırdılar və ölkəmizdə nağd valyutaya tələbatı artırırdılar. Hər gün Türkiyəyə gedən avtobuslar Gəncə-Yevlax və ya Bakı-Sumqayıt arasında işləyən avtobuslardan daha intensiv olmuşdu. Ziyarət və müalicə üçün İrana keçənlərin sayı-hesabı yox idi. Rusiya və Gürcüstan isə sərhədyanı rayonların əhalisi üçün əsas alış-veriş məkanydı.

Hazırda isə insanlar yalnız zəruri hallarda təyyarə ilə xarici ölkələrə gedirlər, məcbur olmadıqca sərhədi adlamırlar. Çünki xərci böyükdür. Bu qədər böyük xərc çəkərək istirahətə, səyahətə, ticarətə getmək artıq çoxları üçün sərfəli deyil. Eyni zamanda bu, ölkəmizdə dolların kursunun sabit saxlanmasına, inflyasiyanın bəlli bir nöqtədə cilovlanmasına rəvac verir.

Daha bir məsələ ölkənin daxili təhlükəsizliyi ilə bağlıdır. Pandemiya ilə eyni zamanda gedən prosesləri xatırlayaq: 44 günlük müharibə, onun nəticələrindən narazı qalan bəzi qonşular, Azərbaycanın daxilini qarışdırmaqla hədələyən dairələr.

Belə bir versiya var ki, Azərbaycanın quru sərhədlərindən kütləvi şəkildə ölkəmizə keçən 5-ci kolon mənsubları burada ölkədaxili siyasi sabitliyi poza, ölkədə onsuz da mövcud olan silahdaşları ilə birləşərək iğtişaşlar törədə bilərdilər və hesab olunur ki, bu təhlükə hələ keçməyib. Ayrıca, sərhədlərin bağlı olması narkotik tranzitini də minimuma endirib.

Daha bir versiya isə hakim dairələrin və onların biznes strukturlarına sahib olan yaxınlarının sərhədlərin bağlanmasından çoxlu pul qazanması ilə bağlıdır. Ancaq bu, zəif versiyadır. Ölkə iqtisadiyyatının aparıcı sferaları onsuz da çox pul qazananların inhisarındadır və çox pul qazanmaq üçün bu cür üsullara əl atmağa ehtiyac yoxdur. Yaranmış fürsətdən yararlanmaq təşəbbüsləri isə həmişə olub, olacaq.

Beləliklə, bu məsələnin nə qədər uzanacağını demək çətindir. Sərhədlərin açıq olmasının turizm sektoru üçün əlverişli olması prizmasından yanaşsaq, əminliklə demək olar ki, bu halda ölkə daha artıq, hətta bir neçə qat çox pul qazana bilərdi. Təkcə İrandan hər ay ölkəmizə on minlərlə turist gəlirdi.

Ancaq vəziyyət belədir. Hələlik bu cür olması məsləhətdir. Görək, sonrası necə olur. Əl-əlbət, bir gün dörd tərəfə yollar açılacaq

Xalid Kazimli

Əvvəlki Yazı

Pezeşkian oğlunu müşavir təyin etdi

Növbəti Yazı

Veteran pulu minimum bu qədər olacaq?

XƏBƏR LENTİ

Tramp İmmiqrasiya və Gömrük Mühafizəsinə “tam səlahiyyət” verir

Tramp İmmiqrasiya və Gömrük Mühafizəsinə “tam səlahiyyət” verir

12 İyul 2025 / 12:52
37
Suriyada silah anbarında partlayış: 5 ölü, 14 yaralı

Suriyada silah anbarında partlayış: 5 ölü, 14 yaralı

12 İyul 2025 / 9:29
12
ABŞ Dövlət Departamenti 1300-dən çox əməkdaşını ixtisar edir

ABŞ Dövlət Departamenti 1300-dən çox əməkdaşını ixtisar edir

12 İyul 2025 / 8:57
20
BMT-nin mənzil-qərargahında “Beynəlxalq Fələstin Konfransı” keçiriləcək

BMT-nin mənzil-qərargahında “Beynəlxalq Fələstin Konfransı” keçiriləcək

12 İyul 2025 / 8:49
24
Türkiyədə ilin birinci yarısında saatda 4 zəlzələ olub

İsmayıllıda güclü zəlzələ oldu

12 İyul 2025 / 8:43
41
Suriyanın şimalında ərəb qəbilələri PKK/YPG-yə qarşı üsyana başladı! – ABŞ SDQ-yə üz çevirdi!

Suriyanın şimalında ərəb qəbilələri PKK/YPG-yə qarşı üsyana başladı! – ABŞ SDQ-yə üz çevirdi!

12 İyul 2025 / 3:10
44
İran və İsrail arasında yeni böyük müharibə riskini göstərən dörd önəmli işarət…

İran və İsrail arasında yeni böyük müharibə riskini göstərən dörd önəmli işarət…

12 İyul 2025 / 2:29
24
The Economist: Azərbaycanla Ermənistan arasındakı sülh perspektivi Kremlin Qafazdakı gücünü zəiflədir!

The Economist: Azərbaycanla Ermənistan arasındakı sülh perspektivi Kremlin Qafazdakı gücünü zəiflədir!

12 İyul 2025 / 1:43
19
PKK-nın tərkisilah mərasiminin keçirildiyi Casene mağarasının simvolik anlamı nədir?

PKK-nın tərkisilah mərasiminin keçirildiyi Casene mağarasının simvolik anlamı nədir?

11 İyul 2025 / 19:32
44
İsrail İranın nüvə obyektlərinin tamamilə məhv edilmədiyini bildirir! – Yeni savaş an məsələsi!

İsrail İranın nüvə obyektlərinin tamamilə məhv edilmədiyini bildirir! – Yeni savaş an məsələsi!

11 İyul 2025 / 18:32
59
Quzey Kıbrıs Türk Cümhuriyyətində böyük dönüşüm başlayır – 100 milyon dollarlıq nəhəng YATIRIM

Quzey Kıbrıs Türk Cümhuriyyətində böyük dönüşüm başlayır – 100 milyon dollarlıq nəhəng YATIRIM

11 İyul 2025 / 18:20
36
Ərdoğanın baş müşaviri dünyasını dəyişdi

Ərdoğanın baş müşaviri dünyasını dəyişdi

11 İyul 2025 / 17:04
20
Zelenski Rusiyanın Xarkova hücumunda doğum evinin də hədəf alındığını bildirib

Zelenski Rusiyanın Xarkova hücumunda doğum evinin də hədəf alındığını bildirib

11 İyul 2025 / 17:03
28
Yalçın Rəfiyev:”Azərbaycanın Ukraynaya humanitar yardım göndərən ilk ölkələrdən biri olub”

Yalçın Rəfiyev:”Azərbaycanın Ukraynaya humanitar yardım göndərən ilk ölkələrdən biri olub”

11 İyul 2025 / 16:56
36
“Terrorsuz Türkiyə”də tarixi gün! PKK ilk dəfə silahlarını yandırdı – FOTOLAR

“Terrorsuz Türkiyə”də tarixi gün! PKK ilk dəfə silahlarını yandırdı – FOTOLAR

11 İyul 2025 / 16:51
54
Baş prokuror Kamran Əliyev Nərimanov rayonunda vətəndaşları qəbul edib -Fotolar

Baş prokuror Kamran Əliyev Nərimanov rayonunda vətəndaşları qəbul edib -Fotolar

11 İyul 2025 / 16:46
6
“Terrorsuz Türkiyə” planının son mərhələsi: Terror təşkilatı PKK silahlarını məhv edir!

“Terrorsuz Türkiyə” planının son mərhələsi: Terror təşkilatı PKK silahlarını məhv edir!

11 İyul 2025 / 14:13
47
Prezident İlham Əliyev vacib Fərman imzaladı

Prezident İlham Əliyev vacib Fərman imzaladı

11 İyul 2025 / 12:34
39
Əminə Ərdoğan Srebrenitsa Soyqırımının 30-cu ildönümü ilə bağlı paylaşım edib

Əminə Ərdoğan Srebrenitsa Soyqırımının 30-cu ildönümü ilə bağlı paylaşım edib

11 İyul 2025 / 11:44
26
Prezident İlham Əliyev İƏT-in Xankəndi Zirvə görüşündən sosial şəbəkədə paylaşım edib – VİDEO

Prezident İlham Əliyev Monqolustan prezidentinə təbrik məktubu ünvanlayıb

11 İyul 2025 / 11:23
38
Rubio: Tramp Rusiya-Ukrayna sülh danışıqlarında irəliləyişin olmamasından məyus olub

ABŞ prezidenti Tramp NATO vasitəsilə Ukraynaya silah göndərəcəklərini açıqlayıb

11 İyul 2025 / 11:19
30
Pakistanda terror hadisəsi: ölənlər var

Pakistanda terror hadisəsi: ölənlər var

11 İyul 2025 / 10:06
25
AB İsraillə  sazişlərini dayandıra bilər

AB İsraillə sazişlərini dayandıra bilər

11 İyul 2025 / 10:02
26
Məğlub olduq, amma… – Öcalan nə dedi, Ərdoğan nə deyəcək?

Bu gün PKK silahı təhvil verəcək

11 İyul 2025 / 9:56
27
Sorğu: Tramp seçicilərinin əksəriyyəti ABŞ-ın İrana mümkün hücumunu dəstəkləmir

ABŞ-in Əbu-Dabi görüşü bağlı  açıqlama

11 İyul 2025 / 8:55
49
 İsrail ordusundan Qəzzada məktəbə hava hücumu : 6 ölü, çoxlu yaralı

 İsrail ordusundan Qəzzada məktəbə hava hücumu : 6 ölü, çoxlu yaralı

11 İyul 2025 / 8:48
33
ABŞ İsrail anbarlarında toz basan Patriot raketlərinin Ukraynaya verilməsini istəyir! – Tel-Əviv niyə imtina edir?

ABŞ İsrail anbarlarında toz basan Patriot raketlərinin Ukraynaya verilməsini istəyir! – Tel-Əviv niyə imtina edir?

11 İyul 2025 / 1:07
23
Soyqırımdan varlanan sadə israillilər deyil, iri şirkətlər və oliqarxiyadır –  Albanese niyə ABŞ-ın qəzəbinə tuş gəldi?

Soyqırımdan varlanan sadə israillilər deyil, iri şirkətlər və oliqarxiyadır – Albanese niyə ABŞ-ın qəzəbinə tuş gəldi?

10 İyul 2025 / 21:16
36
Almaniyada meyiti tapılan Kənan Lənkəranda dəfn edildi 

Almaniyada meyiti tapılan Kənan Lənkəranda dəfn edildi 

10 İyul 2025 / 18:51
32
Avstriya Xarici İşlər Naziri İsrailin Qəzzada konsentrasiya düşərgələri yaratmaq planından narahatdır

Avstriya Xarici İşlər Naziri İsrailin Qəzzada konsentrasiya düşərgələri yaratmaq planından narahatdır

10 İyul 2025 / 18:37
27
Avropa.info saytı gündəlik bülletenlər vasitəsi ilə siyasət, iqtisadiyyat, cəmiyyət, idman, mədəniyyət sahələri üzrə ölkədə və dünyada baş verən ən vacib hadisələri öz oxucularına operativ şəkildə çatdırır.
Direktor: Ruslan Bəşirli
Tel: 050 291 24 88
Baş redaktor: Şirvani Hümmətoğlu
Tel: 050 851 90 51
E-mail: avropainfo528@gmail.com
Ünvan: Bakı şəhəri, Akademik Həsən Əliyev küçəsi 96

AVROPA.İNFO © 2024 - Bütün hüquqları qorunur.

No Result
View All Result
  • Gündəm
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Siyasət
  • Ölkə
  • Dünya
  • Araşdırma
  • İdman
  • Kriminal
  • Köhnə versiya

AVROPA.İNFO © 2024 - Bütün hüquqları qorunur.